Blogs 

Wanneer een gezin alles achterlaat en vlucht uit hun land van herkomst, doen ze dat omdat hun leven daar niet langer veilig is. Het besluit om hun huis, werk, vrienden, cultuur en soms zelfs geliefde familieleden achter te laten, is hartverscheurend en getuigt van immense moed. Maar deze moed komt vaak met een zware last. De ouders en kinderen hebben niet alleen de fysieke reis doorstaan, maar ook de trauma’s die hen daartoe hebben gedwongen, trauma’s die als onzichtbare bagage meereizen naar hun nieuwe bestemming.

Praten over deze pijn, deze angst, is moeilijk. Te pijnlijk. Veel gezinnen die gevlucht zijn, kijken liever vooruit, in de hoop op een betere toekomst. Het verleden, dat vol verdriet en verlies zit, blijft vaak achter een gesloten deur. Maar die deur dichtslaan betekent ook dat de pijn binnenin opgesloten blijft, onuitgesproken en ongezien.

De kinderen, die in Nederland naar school gaan en daar een nieuwe wereld ontdekken, leren de Nederlandse taal, maken nieuwe vrienden, en proberen hun plek te vinden. Thuis echter blijft de taal, de cultuur, de gewoonten van het land van herkomst levend. Voor deze kinderen is het alsof ze tussen twee werelden in leven. Met één voet in het hier en nu, en met de andere in het verleden dat hun ouders niet kunnen of willen loslaten.

Ouders hopen vurig dat hun kinderen in Nederland zullen slagen, dat ze een beter leven zullen hebben dan zijzelf. Maar deze hoop kan soms als een last aanvoelen voor de kinderen. Het is alsof ze de zwaarte van het verleden op hun schouders moeten dragen, alsof zij degenen zijn die het leed van hun ouders moeten verlichten. Deze kinderen, die eigenlijk nog zo jong zijn, voelen zich verantwoordelijk voor het geluk van hun ouders. Ze proberen sterk te zijn, zorgen voor hun ouders, en verbergen hun eigen verdriet om hen te ontzien.

Deze verantwoordelijkheid, deze parentificatie, is een onzichtbare last die kinderen meedragen. Ze onderdrukken hun eigen gevoelens, hun eigen pijn, omdat ze denken dat het verdriet van hun ouders zoveel groter, zoveel belangrijker is dan dat van henzelf. Ze durven niet te spreken over wat hen bezighoudt, uit angst de broze rust te verstoren die in hun nieuwe leven heerst.

Toch is het belangrijk om te erkennen dat de ervaring van parentificatie wordt beïnvloed door de culturele context waarin een gezin leeft. In veel niet-westerse culturen is het heel normaal dat kinderen een grotere rol spelen in de zorg voor hun gezin. Wat in een westerse context vaak als problematisch wordt gezien, kan in een andere cultuur worden beschouwd als een vanzelfsprekend en waardevol onderdeel van het gezinsleven. Voor kinderen die opgroeien tussen twee culturen – de Nederlandse cultuur en die van hun ouders – kan dit leiden tot verwarring en een gevoel van gespleten loyaliteit. Ze proberen te voldoen aan de verwachtingen van beide werelden, wat hun al complexe situatie verder bemoeilijkt.

Het onvermogen om deze dubbele last te bespreken, zowel binnen het gezin als met anderen, kan de afstand tussen ouders en kinderen vergroten. Het stilzwijgen over het verleden, de pijn die zich heeft opgestapeld, en de culturele spanningen maken dat de emotionele verbinding tussen ouders en kinderen verzwakt. Kinderen voelen zich vaak gevangen tussen hun verantwoordelijkheid tegenover hun ouders en hun eigen behoefte aan steun en begrip, wat hen in eenzaamheid kan drijven. De diepe stilte die tussen hen groeit, versterkt het gevoel van isolatie, niet alleen bij de ouders maar ook bij de kinderen die zich ongezien en onbegrepen voelen in hun eigen strijd.



Daarom is het van cruciaal belang om de emotionele verbinding binnen het gezin te herstellen. Dit kan beginnen door een veilige ruimte te creëren waarin gevoelens en ervaringen gedeeld kunnen worden, waar kinderen hun pijn mogen uiten zonder angst of schuldgevoel. Systemische therapie kan helpen om deze verborgen dynamieken in het gezin zichtbaar te maken en te doorbreken. Daarnaast kunnen gezamenlijke momenten, waarbij ouders en kinderen samen activiteiten ondernemen of over gemeenschappelijke interesses praten, helpen om die diepe kloof te overbruggen. Wanneer ouders en kinderen elkaar weer echt zien, niet alleen in hun verdriet maar ook in hun hoop, ontstaat er ruimte voor heling en herstel binnen het gezin.